5. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ

Στο διεθνές πρότυπο IEC/EN 61010-1 διατυπώνονται οι βασικοί κανόνες προστασίας (από υπερτάσεις) των οργάνων (και πολυοργάνων) μέτρησης που πραγματοποιούν ελέγχους σε ηλεκτρολογικό εξοπλισμό. Τα όργανα αυτά θα πρέπει να παραμένουν ασφαλή ακόμη και αν εκτεθούν στη μέγιστη δυνατή υπέρ- ταση που μπορεί να εμφανιστεί στην Ε.Η.Ε.



Στο πρότυπο IEC/EN 60364 καθορίζονται οι 4 κατηγορίες προστασίας από υπέρταση για τον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό (κατηγορίες 1, 2, 3, 4) . Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός της κατη- γορίας τόσο μεγαλύτερη προστασία πρέπει να παρέχει το όργανο από υπερτάσεις στο ελεγχό- μενο κύκλωμα. Ουσιαστικά το πολυόργανο , για όσο χρόνο διαρκεί η μέτρηση , αποτελεί τμήμα του κυκλώματος και πρέπει να έχει τουλάχιστον τον ίδιο βαθμό προστασίας (από υπερτάσεις) με αυτό.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ
Στην κατηγορία 1 ανήκουν κυρίως οι οικιακές συσκευές που διαθέτουν στο εσωτερικό τους ηλεκτρονική πλακέτα όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές , οι τηλεοράσεις κ.τ.λ. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα φωτοτυπικά μηχανήματα.
Στην κατηγορία 2 ανήκουν οι περισσότερες οικιακές συσκευές , τα εργαλεία χειρός , οι πρίζες και τα κυκλώματα φωτισμού καθώς και τα μεγάλου μήκους ηλεκτρικά κυκλώματα.
Στην κατηγορία 3 ανήκουν οι ηλεκτρικοί πίνακες και τα κυκλώματα που βρίσκονται πολύ κοντά τους.
Στην κατηγορία 4 ανήκουν τα παροχικά καλώδια, οι ηλεκτρικοί μετρητές ,η γραμμή μετρητή- πίνακα, οι εξωτερικές γραμμές φωτισμού , οι εναέριες γραμμές τροφοδοσίας εξωτερικών βοηθητικών χώρων.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΥΠΕΡΤΑΣΕΙΣ
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις κατηγορίες προστασίας οργάνων από υπέρταση όπως έχουν καθοριστεί στο πρότυπο IEC /EN 61010-1 ανάμεσα σε φάση - γη καθώς και την αντίστοιχη μέγιστη επιτρεπόμενη τάση δοκιμής.

Παρατηρήσεις :
1) Ορισμένοι κατασκευαστές οργάνων παρουσιάζουν ότι έχουν μεγαλύτερη προστασία (από υπέρταση) όταν η μέτρηση γίνεται ανάμεσα σε δύο φάσεις . Σύμφωνα με το πρότυπο 61010-1 στα τμήματα του οργάνου που θα συνδεθούν ανάμεσα σε φάση - γη πρέπει να υπάρχει διπλή μόνωση ενώ για τη μέτρηση μεταξύ δύο φάσεων ή φάσης - ουδέτερου αρκεί να υπάρχει η βασική μόνωση.
2) Για τη σωστή επιλογή οργάνου θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο την τάση λειτουργίας του κυκλώματος αλλά και την κατηγορία του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού στην οποία βρίσκεται αυτό. Για παράδειγμα ένα πολυόργανο μέτρησης κατηγορίας III 300 V δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εναέρια εξωτερική γραμμή 230 V (π.χ. φωτισμού κήπου) γιατί η γραμμή αυτή ανήκει σε ηλεκτρολογικό εξοπλισμό κατηγορίας IV. Ενδεχόμενη μέτρηση μπορεί να εκθέσει το όργανο και το χειριστή του σε υπέρταση για την οποία δεν είναι πιστοποιημένο το όργανο μέτρησης.

Σχόλιο συντάκτη: Η πιστοποίηση ενός οργάνου μέτρησης δεν πρέπει να υποκαθιστά τα ατομικά μέτρα ασφαλείας (μονωτικά γάντια , παπούτσια)που πρέπει να φέρει μαζί του ο ηλεκτρολόγος .Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι ο ιμάντας που έχουν τα περισσότερα πολυόργανα μέτρησης δεν πρέπει να περνιέται στον ώμο του χειριστή κατά τη διάρκεια της μέτρησης και αν είναι εφικτό η μέτρηση να γίνεται τοποθετώντας το όργανο σε κάποιο ασφαλές σημείο και όχι κρατώντας το στα χέρια.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από αυτή την πηγή.